Nie tylko poeta - Stanisław Wyspiański

Za oknem pierwszy śnieg,
a Stanisław Wyspiański dziś bawi się z nami pastelowymi kolorami. Obraz pt. "Macierzyństwo"
jest najbardziej znanym
i lubianym dziełem artysty. W końcu to on we własnej osobie jest mistrzem pasteli, a jego prace spotykały się z pozytywnym uznaniem. I nie tylko był poetą i dramaturgiem, ale także wybitnym malarzem, grafikiem i architektem. Wyrósł z pod pędzla Jana Matejko w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, aby później móc tworzyć i oczarowywać innych. Był współzałożycielem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Wszechstronny, wybitny i uzdolniony artysta czerpał swoje inspiracje z rodzimych tradycji, dzieł Matejki oraz historii. To właśnie w jego dziełach można znaleźć mieszankę realizmu pomieszanego z symbolizmem oraz nutą ekspresji i secesyjnej dekoracyjności. W każdym dziele można zobaczyć ogromną dojrzałość nawet w dziecięcych portretach. Beztroskie i roześmiane dzieci u Wyspiańskiego są bardzo poważne, zamyślone i smutne. Tak jakby artysta chciał oddać ich stan psychiczny i ulotność chwili. Ale nie tylko one znajdują się na jego portretach jest to również jego rodzina i przyjaciele oraz wielorakie szkice z podróży po Europie i rodzinnego miasta, jakim jest Kraków oraz motyw roślinności ujawniającej się w Zielniku.
"Macierzyństwo" jest to swoisty obraz przedstawiający prostą chłopkę o pospolitej urodzie, która w tak zwykłej scenie ma wydźwięk o charakterze sakralnym. Można by ją porównać z Madonną z Dzieciątkiem, a z drugiej strony można się upatrywać obrazu o charakterze narodowym, którym ma swoją siłę skłaniającą się w kierunku młodopolskiej wsi. Tłem dopełniającym obraz jest motyw liści i stylizowanych pelargonii. Dzieło powstało na kartonie, dlatego fuksję, które były wcześniej namalowane są wykorzystane jako kaftan żony artysty. Jest to portret rodzinny - najmłodszy syn Stasiek karmiony przez matkę oraz portrety jego siostry Helenki, która dorosła z upływem czasu. Dlatego są tutaj jej dwie stylizację, które mają przedstawić odbiorcy, jakie zmiany zachodzą w życiu człowieka i do jakich przemyśleń go skłaniają. Widać na obrazie wyraziste kontury o płynnej linii, które ograniczają zwarte kolorowe plamy kładzione w sposób dekoracyjny i na płasko.

Stanisław Wyspiański, Macierzyństwo
pastel, 1905
Muzeum Narodowe, Kraków

W dorobku artystycznym możemy jeszcze znaleźć projekty witraży, polichromii i wnętrz. Zaprojektował wraz z Józefem Mehofferem 36 kwater witraży do kościoła Mariackiego, podczas jego konserwacji w 1889 roku oraz kurtynę dla wówczas wznoszonego Teatru Słowackiego. Jego pracę można także znaleźć w witrażach i polichromiach kościoła franciszkanów, w witrażu do Katedry Wawelskiej.
Zmarł młodo, ale pozostawił po sobie wspaniałe dzieła i był człowiekiem spóźnionego renesansu, który tworzył i żył młodopolskim życiem.

"Jedno życie przyciąga drugie."
Paulo Coelho
                                                          Oto kilka obrazów artysty:

Podwójny portret

Planty o świcie

Dziewczynka z wazonem

Krasa-Krasawica

Widok na kopiec Kościuszku

"Król kolorów" i jego fantazja geometryczna

Nowatorski i wpływowy artysta XX wieku Henri Matisse prezentuje śmiałość i niezależność ekspresji barw światu, co daje współczesną wrażliwość na kolorystykę i wpływa na odczucia i skojarzenia odbiorcy.

Słynny "Ślimak" artysty pokazuje harmonię barw i kontrast kolorów tworząc szczęśliwy kolaż, który wzmacnia panujący nastrój dzieła. Kolory Matiesse`a kojarzą się z morzem, niebem, owocami, drzewami iglastymi i liściastymi oraz słońcem południowej Francji, gdzie artysta spędził większość życia. Po tym obrazie widać, że malarz zrozumiał wizualne i fizyczne właściwości kolorów. Dlatego to kolory grają główną rolę w jego życiu i dziełach, a jaskrawa kolorystyka i światło Morza Śródziemnego kojarzyły mu się z nieustanną inspiracją i radosnymi chwilami tam spędzonymi.

Na samym początku oglądania dzieła rzuca się w oczy oranżowa ramka, która tworzy metaforę do wcześniejszych dzieł Matiesse`a. Odnosi się to do widoku z okna przez, które widać rozświetlony słońcem krajobraz. Zaś białe tło, które widać gdzie niegdzie daje świetny efekt wizualny i pozwala oddychać pozostałym kolorom. Spiralne kształty uwidaczniają skorupę tytułowego ślimaka. Tutaj czerń dodaje obrazowi charakteru, że ma to coś, czego mogłoby zabraknąć bez tego prymitywnego koloru. Dziwne, że kilka wycinków papieru pomalowanych przez artystę w dowolnych kolorach na zwykłym białym tle daje nie zapomniany efekt. Widać, że malarz czerpał inspirację ze sztuki Cezanne`a.

Żywe relacje kolorów z odczuciami artysty są sukcesem jego eksperymentów, które rozpoczął pół wieku wcześniej. Podróż kolorystyczna dobiegła końca dając upust śmiałej ekspresji, a artystę można uznać za Wielkiego Mistrza Wszechczasów.

"Główną funkcją koloru jest jak najlepiej służyć ekspresji. Kładę moje tony według wcześniej obmyślanego planu... Aby namalować jesienny pejzaż... Będę inspirować się odczuciami, jakie budzi we mnie ta pora roku: lodową czystość błękitu nieba wyrażającego tę porę roku jak i niuansami listowia"

Henri Matisse "Notatki malarza"



Henri Matisse, Ślimak
gwasz na papierze, 1953
Tate Gallery, Londyn